“Bij ons in het hbo leren – (jonge) mensen,– vaak voor het eerst doelbewust reflecteren op de bijdrage die hun soft skills aan hun resultaat hebben gehad.” Al in het voortgezet onderwijs én in het basisonderwijs zou er veel meer aandacht komen voor de doelbewuste ontwikkeling van soft skills”, vindt Saskia Bresser-Stein van de Hogeschool van Amsterdam.

Saskia Bresser-Stein MA is als docent Persoonlijke Professionalisering verbonden aan de Hbo-Deeltijdopleiding Commerciële Economie (CE) van de Hogeschool van Amsterdam.

Wat doe jij precies met en voor jouw studenten?

“Mijn collega’s en ik helpen de  CE-studenten om hun gedragscompetenties – hun skills in hun beroepssituatie – te ontwikkelen. Zoals hoe communiceer je binnen je werk en hoe werk je met anderen samen. Hoe ontwikkel je jouw resultaatgerichtheid en ondernemend vermogen én aanpassingsvermogen. Dat laatste is in deze tijd natuurlijk extra belangrijk. Overigens krijgen alle studenten van de Hogeschool van Amsterdam hierin onderwijs.”

Hoe ben jij in dit prachtige vak terechtgekomen?

“In mijn vorige werk als opleidingscoördinator zag ik niet meer genoeg ontwikkelingskansen. Die zijn erg belangrijk voor mij. Ik was student bij de deeltijdopleiding waarvoor ik nu werk en van het een kwam het ander. Wat mij vooral erg aanspreekt in het docentschap is het overdragen van kennis, om studenten te leren om te reflecteren en hen toe te rusten om hun doelen te bereiken.”

Jouw deeltijdstudenten zijn werkzaam in het bedrijfsleven. Waarom is het belangrijk om niet alleen de vakinhoudelijke kennis over te dragen maar ook het belang van de gedragscompetenties te laten inzien. Om zo aan hun persoonlijke professionalisering te werken?

“Onze studenten variëren in leeftijd van +/-20 tot  ongeveer 50 jaar. Vrijwel iedereen blijkt op dit vlak, ongeacht leeftijd nog het nodige te kunnen leren. Studenten krijgen bij ons veel groepsopdrachten. Dat vraagt om goede samenwerking . Samenwerken gaat niet vanzelf. Het is belangrijk dat je zoekt naar de gezamenlijke doelen en belangen zoals de groepsopdrachten die de studenten met elkaar moeten opleveren. Door te kijken waar iedereen goed in is en weet wat de verschillenden talenten zijn van het team om zo met elkaar productief een mooi resultaat te kunnen opleveren. Zoals die van voorzitter (die de procedures aangeeft, onderzoeker (extravert, de netwerker die makkelijk contacten legt en onderhoudt en op zoek is naar nieuwe kansen) of groepswerker (behulpzaam en attent, gericht op het scheppen van sfeer en naar de onderlinge verbinding). De docenten  sturen ook op die variatie van teamrollen tijdens de les zodat de studenten samen een team vormen met verschillende karakter.”

Wat valt jou het meeste op?

“De studenten maken veel vakinhoudelijke opdrachten bijvoorbeeld een sales of marketingplan gericht  voor hun eigen organisatie . Je kunt een mooi salesplan schrijven, maar als je anderen daarvoor niet weet te overtuigen verdwijnt het in een la. Overtuigend communiceren is heel belangrijk, hier wordt in de opleiding door middel van presentaties zeker aandacht aan besteed.

Daarnaast vragen wij de studenten om een 360 graden feedback . Ze vragen feedback aan directe collega’s, hun manager of enkele geven zelf al leiding. Het is belangrijk om het belang daarvan te herkennen door aan de afronding van de opdracht ook 360 graden feedback van hun leidinggevende en collega’s op dát aspect te vragen. ”

Waar komt dat verschil in aandacht voor vakinhoud en soft skills vandaan?

“Al in het voortgezet onderwijs én in het basisonderwijs zou er veel meer aandacht moeten komen voor de doelbewuste ontwikkeling van soft skills. Ook in de toetsing en beoordeling van leerlingen zou dat tot uitdrukking moeten komen, niet alleen op vakinhoud. Bij CE deeltijd reflecteren – de studenten, vaak voor het eerst doelbewust op de bijdrage die hun softskills aan hun resultaat  hebben opgeleverd.”

In welke werkvormen werken jullie met studenten aan hun soft skills?

“Ik verzorg een aantal lessen Persoonlijke Professionalisering en mijn collega’s en ik zijn ook coach van een aantal studenten om de student te begeleiden in de ontwikkeling van deze skills

Er zijn bepaalde, specifieke, soft skills die CE-studenten bij uitstek moeten beheersen. Daarvoor hebben we een theoretische basis gecreëerd met studiemateriaal dat ook direct voor de studenten toegankelijk is. Ze gaan daarmee zelfstandig mee aan de slag.

Ook moeten ze vóór ze met die opdracht starten een vragenlijst over zichzelf invullen (nulmeting) die gekoppeld is aan de skills die de opdracht in het bijzonder van ze vraagt.

Uit de feedback die we krijgen, blijkt dat ze gaandeweg de uitvoering van die opdracht steeds beter herkennen hoe ze de theorie en de informatie over zichzelf moeten inzetten en gaan ze het nut van de opdracht inzien.”

Hoeveel studietijd besteden studenten aan jullie onderdeel van het lesprogramma?

Deels varieert de studiebelasting per student. Persoonlijke Professionalisering gaat over persóónlijke ontwikkeling en sommigen vinden het lastiger om zo dicht bij zichzelf te moeten komen dan anderen.

Hoe belangrijk is het om jezelf goed te kennen?

“Enorm belangrijk! We hebben soms deeltijdstudenten die pakweg elk jaar van baan wisselen omdat ze te maken krijgen met werksituaties die ze niet goed kunnen hanteren. Zoals Het niet om kunnen gaan met hiërarchie. Dat kan op den duur een hele vervelende rode draad in hun loopbaan worden.

Maar voor óns kan dat een heel mooi aangrijpingspunt vormen in onze begeleiding. Om zo iemand inzicht te geven in wat zo’n situatie voor haar of hem zo lastig maakt en een beter handelingsarsenaal te ontwikkelen om daarmee om te gaan.

Voor deeltijdstudenten zie je vaak een snelle ontwikkeling. De theorie die ze aangereikt krijgen in de opleiding kunnen ze gelijk in de praktijk invoeren.”

Ik heb je gevraagd om een officiële 360 graden Belbin Teamroltest te doen en die ook met je besproken. Wat vond je daarvan?

“Als je gaat samenwerken met anderen is het heel belangrijk om verschillende kwaliteiten bij elkaar te brengen. Daarin kan Belbin een hele goede ondersteuning zijn.

Welke teamrollen bij mij op de voorgrond staan was voor mij niet echt een verrassing. Want ik heb vaker andere tests gedaan. Maar dit is wel veel breder en diverser. En wat ik echt érg leuk en nuttig vind, zijn de ontwikkelpunten die uit de rapportage naar voren komen. Het kan me helpen om beter in te schatten wat ik wel en niet aan moet pakken in mijn werk.

Het rapport is dus heel waardevol. Maar het gesprek met jou over de uitkomsten – de manier waarop jij verbindingen legt – hebben me wel een nog veel beter begrip van de inhoud en de Belbin aanpak gegeven.”